Wzrastanie, skład ciała oraz ryzyko sercowo-naczyniowe i żywieniowe dzieci w wieku od 5 do 10 lat stosujących diety wegetariańskie, wegańskie lub jedzących wszystkie produkty żywieniowe

Dzieci na diecie wegańskiej mają zdrowszy profil sercowo-naczyniowy i mniej tkanki tłuszczowej niż ich wszystkożerni rówieśnicy, ale dieta może wpływać na wysokość ciała, zawartość minerałów w kościach i stan mikroelementów, według naukowców z UCL Great Ormond Street w Londynie  i Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie.

Recenzowane badanie opublikowane w American Journal of Clinical Nutrition wykazało również, że dzieci stosujące dietę wegetariańską miały mniejsze ryzyko niedoborów żywieniowych w porównaniu do osób wszystkożernych, ale miały „mniej zdrowy” profil sercowo-naczyniowy.

Do badania zrekrutowano 187 zdrowych dzieci w wieku od 5 do 10 lat w Polsce w latach 2014-2016. Badanie odbyło się na bazie Kliniki Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych CZD. Spośród nich 63 dzieci było wegetarianami, 52 weganami i 72 wszystkożercami. Następnie zespół zebrał dane dotyczące wysokości ciała, składu ciała, ryzyka sercowo-naczyniowego i stanu mikroskładników odżywczych u dzieci wegetariańskich lub wegańskich i porównał je z grupą dzieci, które spożywały mięso w swojej diecie.

Dzieci z grupy kontrolnej, które spożywały produkty zwierzęce  ściśle odpowiadały wegetarianom i weganom pod względem płci, wieku, wykształcenia matki i miejsca zamieszkania (wieś/miasto). Średni czas ekspozycji na diety bezmięsne wynosił 5,3 roku dla wegan i 5,9 roku dla wegetarian.

Po rozważeniu sytuacji rodzinnej dzieci, wzorców wczesnego odżywiania i wzrastania oraz aktywności fizycznej zespół doszedł do wniosku, że diety wegańskie i wegetariańskie mogą odgrywać rolę w kształtowaniu profilu zdrowotnego u dzieci.

Profesor Jonathan Wells (UCL Great Ormond Street Institute of Child Health), który kierował badaniem, powiedział: „Wiemy, że ludzi coraz bardziej przyciągają diety roślinne z kilku powodów, w tym promowanie dobrostanu zwierząt i zmniejszanie naszego wpływu na klimat . Rzeczywiście, globalna zmiana w kierunku diety roślinnej jest obecnie uznawana za kluczową dla zapobiegania załamania klimatu i zdecydowanie popieramy ten wysiłek.

„Wiemy również, że do tej pory badania nad wpływem tych diet na zdrowie dzieci ograniczały się w dużej mierze do oceny wzrastania i masy ciała i były prowadzone tylko u dzieci wegetarian. Nasze badanie dostarcza istotnych informacji na temat wyników zdrowotnych u dzieci stosujących dietę wegetariańską i wegańską”.

Badanie wykazało, że dzieci stosujące dietę wegańską były średnio o 3 cm niższe, miały o 4-6% mniejszą zawartość minerałów w kościach i były ponad trzykrotnie bardziej narażone na niedobór witaminy B12 niż osoby wszystkożerne. Jednocześnie mieli też o 25% niższy poziom lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) – niezdrowej formy cholesterolu i niższą zawartość  tkanki tłuszczowej.

Pierwsza autorka, dr Małgorzata Desmond (UCL i Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa) wyjaśniła: „Odkryliśmy, że weganie mieli wyższe spożycie składników odżywczych, szczególnie produktów nieprzetworzonych opartych na roślinach. Skutkowało to mniejszą zawartością tłuszczu w składzie ciała i lepszym profilem ryzyka sercowo-naczyniowego. Z drugiej strony, mniejsze spożycie białka, wapnia oraz witamin B12 i D może wyjaśniać mniej korzystne stężenia minerałów w kościach i witamin w surowicy.”

Dzieci na diecie wegetariańskiej nie miały podobnego do wegan korzystnego, „profilu  sercowo-naczyniowgo”, ale analiza ich diety wykazała, spożywanie większej ilości  przetworzonej diety roślinnej. Tak więc, samo spożywanie diet roślinnych nie gwarantuje zdrowia.

Nadal istnieje konieczność zwracania uwagi na często zaniedbywaną suplementację witaminy B12 i witaminy D przy stosowaniu diet roślinnych,.

Współautorka, profesor Mary Fewtrell (UCL Great Ormond Street Institute of Child Health) wyjaśniła:. „Odkryliśmy, że dzieci wegańskie miały mniejszą masę kostną. Oznacza to, że dzieci te mogą wejść w okres dojrzewania z deficytem mineralizacji kości. Jeśli takie deficyty są spowodowane dietą, która utrzymuje się w okresie dojrzewania, może to zwiększyć ryzyko niekorzystnych skutków dla kości w późniejszym życiu”.

Profesor Wells dodał: „Nasze badania pokazują, że musimy udzielić społeczeństwu więcej porad dotyczących tego, jak mogą zdrowo się odżywiać na dietach roślinnych. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzieci, ponieważ mogą one mieć większe zapotrzebowanie na składniki odżywcze podczas wzrastania. Naszym celem jest prowadzenie dalszych badań, aby pomóc zmaksymalizować korzyści zdrowotne diet roślinnych u dzieci”.

Badania zostały wsparte dofinansowaniem przyznanym Centrum Badań Biomedycznych Szpitala NIHR Great Ormond Street.

Opracowanie:

prof dr hab. n. med. Janusz Książyk. Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych, Instytut "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka"

04-730 Warszawa, Al. Dzieci Polskich 20;

e-mail: j.ksiazyk@ipczd.pl

Komunikat oparty jest o publikację: 

Małgorzata A Desmond  1   2 , Jakub G Sobiecki  2   3 , Maciej Jaworski  4 , Paweł Płudowski  4 , Jolanta Antoniewicz  5 , Meghan K Shirley  6 , Simon Eaton  7 , Janusz Książyk  2 , Mario Cortina-Borja  8 , Bianca De Stavola  8 , Mary Fewtrell  1 , Jonathan C K Wells  1 . Growth, body composition, and cardiovascular and nutritional risk of 5- to 10-y-old children consuming vegetarian, vegan, or omnivore diets. Am J Clin Nutr. 2021 Jun 1;113(6):1565-1577. doi: 10.1093/ajcn/nqaa445. PMID: 33740036.

Affiliations:

1. Childhood Nutrition Research Centre, UCL Great Ormond Street Institute of Child Health, University College London, London, UK.
2. Department of Pediatrics, Nutrition, and Metabolic Diseases, The Children's Memorial Health Institute, Warsaw, Poland.
3. MRC Epidemiology Unit, University of Cambridge School of Clinical Medicine, Cambridge, UK.
4. Department of Biochemistry, Radioimmunology, and Experimental Medicine, The Children's Memorial Health Institute, Warsaw, Poland.
5. Department of Nephrology, Kidney Transplantation, & Hypertension, The Children's Memorial Health Institute, Warsaw, Poland.
6. Department of Nutrition, School of Public Health, University of São Paulo, São Paulo, Brazil.
7. Developmental Biology and Cancer Research and Teaching Department, UCL Great Ormond Street Institute of Child Health, University College London, London, UK.
8. Population, Policy, and Practice Research and Teaching Department, UCL Great Ormond Street Institute of Child Health, University College London, London, UK.